Những website thay đổi thế giới Nguyễn Ngọc Hiếu dịch

Những website thay đổi thế giới - THƯ VIỆN - EBOOK - Thư viện Sách Điện Tử đọc trên Máy tính và Thiết bị di động

Những website thay đổi thế giới
Nguyễn Ngọc Hiếu dịch
(Xem thêm tác phẩm của Nguyễn Ngọc Hiếu: ĐẠO HỌC : NGUỒN HẠNH PHÚC)


Amazon là con sông lớn nhất ở Nam Mỹ, nhưng đó là trước khi có world wide web. Tới tháng này web này đã 15 tuổi và trong khoảng thời gian ngắn đó nó đã cách mạng hóa lối sống chúng ta, từ mua hàng tới đặt mua vé máy bay, viết nhật ký online, đến nghe nhạc. Trong bài này, chuyên gia mạng của báo Người Quan Sát xếp hạng và kể về các website có ảnh hưởng nhất.

Johannes Gutenberg có ý tưởng in bằng các chữ rời và biến nó thành một hệ thống in. Khi làm việc này ông đã thay đổi thế giới. Nhưng ông không sống để xem quy mô của cuộc cách mạng ông đã mang lại. Nếu bạn nói với ông vào năm 1468, năm ông chết, rằng cuốn Kinh Thánh ông đã xuất bản trong 1455 sẽ sói mòn quyền lực Giáo hội Công giáo, tạo sức mạnh của thời Phục Hưng và Phong trào cải cách, làm tăng sức mạnh của Thời Đại Ánh Sáng và sự phát triển của khoa học hiện đại, tạo các tầng lớp xã hội mới và thậm chí thay đổi quan niệm chúng ta về thời con trẻ, ông hẳn sẽ nhìn bạn một cách thất thần.

Nhưng đang sống hiện nay giữa chúng ta một người đàn ông đã làm một cái tương tự, và đang nhìn thấy những kết quả của công việc của ông. Ông là Tim Berners-Lee, và ông hình thành một hệ thống biến internet thành một phương tiện xuất bản. Chỉ hơn 15 năm trước – chính xác là 6 tháng tám 1991 – ông đã cho phổ biến mã của phát minh của ông trên internet. Ông gọi nó là World Wide Web, và có một ý tưởng đầy cảm hứng là nó sẽ miễn phí sao cho ai cũng dùng được nó.

Và hầu như mọi người làm được như vậy, với kết quả là web phát triển theo hàm mũ. Hiện nay không ai biết web lớn như thế nào. Ở một hội nghị gần đây, người đứng đầu nghiên cứu và phát triển của Yahoo cho rằng kích thước của web là 40 tỉ trang.

Theo bất cứ tiêu chuẩn nào, web là biểu tượng của sự thay đổi khổng lồ trong môi trường thông tin của chúng ta. Và điều lạ lùng là điều này xảy ra chỉ trong 15 năm. Thực tế, phần lớn xảy ra ngắn hơn, vì web chỉ là dòng chính trong năm 1993, khi các trình duyệt đồ họa đầu tiên – các chương trình chúng ta dùng để truy cập web - được phát hành. Chúng ta không thể nhìn trước các hàm ý sâu xa của cái đã xảy ra ngắn hơn cái cụ Gutenberg có thể làm.

Điều lạ lùng nhất là chúng ta tình cờ sử dụng web một cách tự nhiên. Người ta mua sách từ Amazon, vé máy bay từ Easyjet và Ryanair, vé rạp hát và phim ảnh trực tuyến, như thể ta làm vậy là tự nhiên nhất trên thế giới.Người ta xem thời gian mở cửa của viện bảo tàng Louvre ở Paris hay Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại ở New York (hay duyệt các bộ sưu tập của chúng) trực tuyến. Người ta xem các định nghĩa (và chính tả) ở các từ điển trực tuyến, xem các thứ ở website Wikipedia, tìm các căn hộ để thuê ở Craigslist. Người ta có thể mua hay bán bất cứ cái gì (trừ bộ phận cơ thể người) ở eBay. Trẻ em tìm các hình ảnh cho các bài tập ở trường ở Google Images (và tải xuống mà không lo lắng nhiều lắm về quyền sở hữu trí tuệ). Các bức ảnh kỳ nghỉ được xuất bản khắp thế giới ở Flickr. Phim “nhà làm” ở YouTube. Và dĩ nhiên bất cứ ai nghi ngờ về một người hẹn gặp mà không biết trước có thể kiểm tra ở Google trước khi đi chơi đêm với một người hoàn toàn lạ mặt.

Tất cả những thứ này bây giờ người ta cho là tất nhiên. Nhưng hãy nghĩ đến thế giới 15 năm trước. Amazon là một con sông lớn ở Nam Mỹ. Ryanair là một hãng máy bay Ai-len bay tới những nơi không ai biết. eBay là một thợ in. Yahoo là một thuật ngữ từ Gulliver du ký. Một googol là một con số rất lớn (một theo sau bởi một trăm zero). Các quảng cáo phân loại là vấn đề in ấn dày đặc ở các báo. Oh, có những shop là lạ ở đại lộ gọi là “đại lý du lịch”.

Để kỷ niệm năm thứ 15 của web, chúng tôi đã tập hợp một danh sách các website.

* eBay.com

Được Pierre Omidyar thành lập 1995, Mỹ
Số người sử dụng: 168 triệu. Là website chuyên về đấu giá và mua sắm.
Người ta không thể mua pháo hoa, súng, máy in dấu tem, thú vật, nhưng hầu như mọi thứ khác đều được bán ở eBay: tóc mai dài, nhà cửa, quần áo lót cũ … Người ta dùng nhiều thời gian vào eBay hơn bất cứ website nào khác. Có hơn 10 triệu người sử dụng ở Vương quốc liên hiệp Anh. Các món hàng mới được các công ty toàn cầu bán ra; nhiều người đã bỏ việc để dùng hết thời gian trên eBay, và thường thường, người lành mạnh bực dọc về những “phản hồi tiêu cực” và được trả giá cao hơn bởi “những tay bắn tỉa”. eBay cũng sở hữu PayPal và Skype, làm cho việc buôn bán hầu như không tốn sức.

* wikipedia.org

Được Jimmy Wales thành lập năm 2001, ở Mỹ.
Số người sử dụng: 912.000 hàng ngày. Đây là website từ điển trực tuyến.
Khi là một bé trai lớn lên ở Hunstville, bang Alabama, Mỹ, Jimmy Wales học trường một phòng, với chỉ ba đứa trẻ khác cùng lớp. Ở đây chú dùng “nhiều thời gian nghiên cứu từ điển bách khoa”, và đối diện với những thất vọng quen thuộc: phạm vi của chúng bảo thủ; chúng khó định hướng và thường không cập nhật.

Vào tháng Giêng 2001 anh đưa ra một giải pháp. Wikipedia là một từ điển bách khoa trực tuyến miễn phí và khác so với các từ điển trước ở một điểm cơ bản: nó công khai cho mọi người đọc, và công khai cho biên tập. Nếu bạn có cái gì đó để thêm vào - từ một sự sửa lỗi mô phạm tới cả một mục về chủ đề bạn là chuyên gia – thì mẫu Wiki sẽ làm việc này dễ dàng. Phần mềm cho phép các mục được cập nhật đến hàng phút về các sự phát triển mới. Không có gì mà bạn không thể tìm ra ở đây, và nếu thiếu cái gì đó, bạn có thể viết các vấn đề đó.

Giống như những dự án phát triển nhanh – site này thu hút hơn 2.000 các yêu cầu trang mỗi giây – nó cũng không chậm thu hút thu hút sự phê bình. Thỉnh thoảng một bài bôi nhọ nằm không được phát hiện hàng tháng trời. Nhưng Wales nói sự sáng tạo của anh bị lạm dụng ít thôi, và nhanh chóng được sửa lỗi bởi những người dùng khác. “Ai dùng Wikipedia nhiều đánh giá cao giá trị thật của nó và đã học cách tin tưởng nó,” anh nói. “thỉnh thoảng một tay chơi khăm sẽ thay thế hình George Bush bằng hình Hitler, và chỉ trong một giờ, ai đó sẽ đổi nó trở lại.”

* napster.com

Người sáng lập: Shawn Fanning, vào năm 1999, Mỹ.
Số người sử dụng: 500.000 người đăng ký thuê bao trả tiền. Đây là một site chia sẻ file.
Shawn Fanning tạo Napster trong năm 1999 trong khi đang học tại Đại Học Boston’s Northeastern, là một phương tiện chia sẻ các file nhạc với các bạn sinh viên khác. Dĩ nhiên, điều này hoàn toàn bất hợp pháp (hãy nhớ việc thu âm tại nhà giết chết âm nhạc) và nhanh chóng bị tấn công bởi một nghành công nghiệp âm nhạc xu thế chủ đạo đã đấu tranh để thu lợi nhuận trên các nghệ sĩ hám tiền của nó. Sự phổ biến của site đạt đỉnh cao vào năm 2000 với hơn 70 triệu người dùng đăng ký trước khi công ty của Fanning bị buộc phải trả hàng triệu đô la tiền bản quyền: một trào lưu làm phá sản Napster gốc, miễn phí trong năm sau. Tuy vậy, sau đó, sự rò rĩ và chia sẻ sớm của các album được đoán trước “hot” bởi một số các nghệ sĩ ăn khách nhất của các nhãn hiệu chính đã chứng tỏ là một yếu tố kích thích, không trộm cắp, của sự bán hàng một khi CD được phát hành. Napster mới - một phiên bản tái đặt tên hữu hiệu của một site tải MP3 xuống có trả tiền sở hữu bởi những người mua của công ty Napster gốc, công ty Đức khổng lồ Bertelsmann – chưa bao giờ đạt lại được sự tốt đẹp ban đầu của nó, chính xác là vì bây giờ nó hợp pháp. Cái nó làm được trong giai đoạn ngắn ngủi xấu danh bất hợp pháp của nó là phổ biến ý tưởng rằng làm nhạc miễn phí sẵn dùng trên mạng, không hại cho các nghệ sĩ, thực ra, nó giúp mở ra sự nghiệp cho nhiều người.

* youtube.com

Được thành lập bởi Chad Hurley, Steve Chen và Jawed Karim vào 2005, Mỹ
Số người dùng: 100 triệu clip được xem mỗi ngày. Đây là một site chia sẻ video.

Khi Chad Hurley va Steve Chen bắt đầu làm việc bên ngoài một gara ở San Mateo cuối năm 2004 để định ra cách nào dễ dàng để tải lên mạng và chia sẻ những đoạn video vui họ đã thực hiện ở một bữa ăn tối, họ không có khái niệm nào về ảnh hưởng khổng lồ họ sẽ tạo ra. Những người làm công của PayPal trước kia tạo một site thân thiện với người sử dụng vào tháng Hai 2005 và từ đó nó trở thành một trong những site nhiều người sử dụng nhất trên internet, với YouTube tuyên bố rằng 100 triệu clip được xem hàng ngày. Qua thường dân của internet và truyền miệng, site này đã nhanh chóng đi từ một vị trí nơi người ta chia sẻ video clip “nhà làm” tới người sử dụng gửi lên những chương trình ti vi đã lâu không được xem và phim hay. Đây cũng là nơi những tay làm phim nghiệp dư trổ tài.

Không phải tất cả những studio của đài ti vi đồng ý ngay với ý tưởng cảnh được giữ bản quyền lưu trữ của họ bị chia sẻ. “Chúng tôi không ăn cắp”, Chen khẳng định. “Khi mạng lưới ti vi Mỹ NBC hỏi chúng tôi bỏ vài thứ, chúng tôi đã làm theo.” Thực ra, NBC tuần qua tuyên bố kế hoạch để làm việc với YouTube, phát hành những clip và những đoạn phim quảng cáo mới độc quyền.

* blogger.com

Được Evan Williams thành lập 1999, Mỹ.
Số người sử dụng: 18,5 triệu. Đây là hệ thống xuất bản nhật ký online.
Không có nhiều máy tính ở những cánh đồng bắp ở Nebraska trong những năm 70 khi Evan Williams lớn lên. Nhưng sau đó anh bị chúng hấp dẫn khi thấy chúng. Anh cũng bị California hấp dẫn, đến đó vào 1990. Williams thành lập Pyra Labs với hai người bạn. Đầu tiên họ tạo phần mềm quản lý dự án cho các công ty. Không thành công. Sau đó họ làm Blogger và thay đổi thế giới.

“Điều buồn cười là tôi thực sự do dự trước khi tạo Blogger vì tôi không thấy các ứng dụng thương mại,” William nói. “Chúng tôi đã bắt đầu một công ty và chúng tôi cần làm ra tiền. Chúng tôi không thấy làm thế nào hoạt động sở thích nhỏ bé này sẽ làm ra tiền.”

Hoạt động sở thích nhỏ bé là blogging, là nghệ thuật giữ một nhật ký online (weblog), là ghi nhật ký, lập thuyết, châm biếm, tiểu thuyết hóa cuộc sống và quan sát của bạn trực tuyến. Nó đã xảy ra giữa nhóm các kỹ thuật gia vào những năm 90, nhưng nó yêu cầu xây dựng và duy trì website riêng của bạn; những người lạc hậu bị loại trừ. Williams tạo một công cụ tự xuất bản trực tuyến thân thiện với người sử dụng như trình xử lý văn bản. Ban đầu thì khó khuếch trương sự quan trọng của cách tân này. Điều này không chỉ tạo ra một dạng diễn đạt sáng tạo mới, mà nó còn biến phương tiện đại chúng kém quan trọng.

Người ta viết và đọc về bạn bè họ, ý kiến của họ, và các con mèo của họ (có nhiều điều về mèo ở những blog đầu tiên). Không ai có một số độc giả lớn nhưng theo tập thể họ là số đông. “Bây giờ bạn thấy ti vi nói:”chúng ta phải lên web vì khán thính giả ở đó,”” Williams nói.

Hiện nay không có con số chính xác các blog tồn tại. Có hàng triệu. Mỗi phút có một blog được tạo ra. Cuộc cách mạng có thể xảy ra mà không có blogger nhưng điều đó hẳn sẽ mất thời gian dài hơn nhiều.

“Dù sao đi nữa,cái gì đó tương tự sẽ tồn tại,” Williams nói. “Và nhiều thứ giống vậy tồn tại. Đó là sự kết hợp của thúc đẩy một ý tưởng ở đúng vị trí vào thời điểm đúng khi ý tưởng là đúng.”

* friendsreunited.com

Được thành lập bởi Steve và Julie Pankhurst, 1999, Anh.
Số người dùng: 15 triệu. Đây là site họp mặt bạn cùng trường.

Vào tháng 7-2000, một cặp vợ chồng bận rộn khai trương một hiện tượng web. Friends Reunited (họp mặt bạn bè), được bán cho ITV 120 triệu bảng tháng 12 vừa qua, là sản phẩm trí tuệ của Julie Pankhurst. Khi thai nghén website này, chị bị ám ảnh trong việc tìm ra bạn bè cũ ra sao từ khi họ rời trường. Chồng chị, Steve, một lập trình viên máy tính, đã phải động não với bạn làm ăn Jason Porter cho một ý tưởng dựa vào internet, và Julie đề nghị một website để phục vụ cho nỗi ám ảnh mới của chị. Phải mất một quãng thời gian để thuyết phục họ. “Cuối cùng,” Steve nói, “Tôi thiết kế Friends Reunited để cô ấy câm mồm.”

Số người sử dụng website phát triển từ từ, nửa tá mỗi ngày, nhưng mọi thứ thay đổi vào đầu năm 2001 khi khi cái server cô độc của nó đổ sụp. “Show của Steve Wright trên Radio 2 đã chọn website này làm website trong ngày của họ. Mười ngàn người đã truy cập cùng một lúc.” Trong một tháng thành viên tăng từ 3.000 đến 19.000, và cặp vợ chồng phải làm việc nhiều ngày 18 giờ. Website đã trở thành một từ ngữ cửa miệng và thành viên đạt mức rất cao lên hàng triệu.

* drudgereport.com

Được Matt Drudge thành lập vào 1994, Mỹ.
Số người sử dụng: 8-10 triệu lượt xem trang mỗi ngày. Đây là website tin tức.

Cái bắt đầu là một tin thư tán dóc, từ khi được gửi đầu tiên vào 1994, đã phát triển thành một trong những phương tiện truyền thông mạnh nhất trong chính trị Mỹ. Hiện nay Drudge Report đã phát triển thành website, và cái thiết kế nhàm chán, không trang trí đi ngược lại tầm vóc của sự ảnh hưởng của nó. Nó nhận, theo dự đoán, 3,5 triệu lần truy cập trong 12 tháng qua.

Trong năm này Drudge được tạp chí Time chọn là một trong 100 nhân vật ảnh hưởng nhất trong năm, người đàn ông 38 tuổi này tự xem là một ký giả ngoại lệ không theo quy ước nào, làm việc tự do từ các yêu cầu của người biên tập và các nhà quảng cáo. Mặc khác, đặc biệt các chỉ trích từ cánh tả, xem phóng sự của anh có xu hướng bảo thủ, cẩn thận, có hại, thiên về lỗi.

Drudge được gọi là một “sự đe dọa cho nền dân chủ”, và một “thằng ngu với một cái modem” cũng như là “một loại dũng cảm, không điều khiển được, người ngoài cuộc hướng thông tin chúng ta cần hơn trong đất nước (Mỹ) này”; tầm quan trọng của anh ở truyền thông Mỹ là không thể phủ nhận.

* myspace.com

Được Tom Anderson va Chris DeWolfe thành lập năm 2003, tại Mỹ.
Số người dùng: 100 triệu. Đây là site mạng lưới xã hội.

Khi Chris DeWolfe, sinh viên trường kinh doanh bắt đầu site mạng lưới xã hội với người tốt nghiệp trường học điện ảnh Tom Anderson vào 3 năm trước, không có chỉ dấu cho thấy site này có 100 triệu thành viên và được xem nhiều hơn cả BBC. Hai người này đã tạo ra một site đem lại tất cả các phẩm chất của các cộng đồng trực tuyến hiện có như Friendster, Tribe.net và LiveJournal, với những đặc tính thêm bao gồm các quảng cáo phân loại, và các sắp xếp các sự kiện.

Họ có thể thức đúng: MySpace phát triển 240.000 lượt thăm mỗi ngày, tạo thành website nhiều người thăm thứ tư thế giới. DeWolfe tin rằng chìa khóa cho sự thành công là sự quan hệ tốt của người lập site và người sử dụng. “Chúng tôi nhìn nó từ quan điểm về cách người ta sống cuộc đời của họ,” anh nói.

Một trong những nét đặc biệt là khả năng tải lên và nghe nhạc, thu hút 2,2 triệu ban nhạc mới và nghệ sĩ, một trong những số đó, nổi tiếng nhất, là Lily Allen và Arctic Monkeys – có thể quy sự thành công của họ vào sự lan truyền qua MySpace.

Công ty mẹ của MySpace, Intermix, được Newscorp của Rupert Murdoch mua năm ngoái với giá 580 triệu USD. Site này đơn giản là quá giá trị và hữu hiệu, và ở đâu cũng gặp để khó mà bỏ lơ.

* amazon.com

Được Jeff Bezos thành lập năm 1994 tại Mỹ.
Số người sử dụng: hơn 35 triệu ở hơn 250 quốc gia. Đây là site bán lẻ trên mạng, chủ yếu là sách, CD và DVD.

Tiệm sách lớn nhất hành tinh đầu tiên được gọi là Cadabra, nhưng Jeff Bezos nghĩ lại sau khi luật sư của anh nghe lộn là “cadaver”. Anh chọn Amazon là cái gì đó lớn và không ngưng nghỉ, và vì thế với thu nhập hiện tại hàng năm 8 tỉ USD, Amazon đã chứng minh điều đó. Mặc dù vậy, đầu tiên nó là dòng nước nhỏ: văn phòng đầu tiên ở ngoại ô Seattle với bàn làm từ cửa cũ. Nhưng nó nhanh chóng trở thành site dẫn đầu của điều kỳ diệu chấm com (dotcom - .com – ND) và Bezos là người được tạp chí Time chọn là người trong của năm 1999. Mặc dù bán sách (và bây giờ là hầu như mọi thứ) theo diện rộng, Amazon đã cố gắng không bao giờ quên giá trị của sự riêng tư.

* slashdot.org

Được Rob Malda thành lập 1997, tại Mỹ
Số người dùng: 5,5 triệu mỗi tháng. Đây là site tin tức công nghệ và diễn đàn internet.

“Tôi chỉ là một chuyên gia tin học thích mò mẫm phần cứng”, Rob Malda nói. Site của anh, slashdot.org , đăng tin tức và thảo luận cho giới kỹ thuật và là một trong những website được thăm nhiều nhất trên thế giới. Tạp chí Time đưa anh vào danh sách 100 nhà cải cách, viết:”Malda đã lấy ý kiến of cái tin tức có thể là gì, chuyển nó thành công khai và tái tạo lại cho thời đại internet.”

Phần lớn của site được viết bởi người sử dụng; đăng cả đoạn tóm tắt ngắn, một liên kết tới bài gốc và một thảo luận dài có khi tới 10.000 lời nhận xét một ngày. Slashdot đi tiên phong trong lĩnh vực hướng người sử dụng này, và ảnh hưởng tới những site như Google News, Guardian Unlimited và Wikipedia. Cũng có khi có hiệu ứng Slashdot, nơi một site bị tràn ngập vì truy cập nhiều từ một liên kết của Slashdot và máy chủ (server) của nó bị đổ sụp.

Năm 1997, Malda, 21 tuổi, bắt đầu cái chúng ta ngày nay gọi là một blog, đặt trên tài khoản sử dụng của anh tại trường đại học. Khi site nhận người sử dụng, anh chỉa thời gian giữa trường, công việc kiếm tiền và site. “Đó là một vết mờ. Có nhiều đêm tôi không ngủ”. Hai năm sau Andover mua Slashdot giá 5 triệu USD, chia sẻ giữa Malda, người đồng sáng lập Jeff “Hemos” Bates và những đối tác khác. Năm 2000 VA Linux (bây giờ là VA Software) mua Andover 900 triệu. Slashdot bây giờ có 10 nhân viên làm việc duy trì site, phần lớn ở California. Malda vẫn ở Michigan, nơi anh lớn lên và vào cao đẳng. Anh là giám đốc của Slashdot. Anh cầu hôn vợ trên site vào năm 2002.

* salon.com

Được David Talbot thành lập năm 1995 tại Mỹ.
Số người sử dụng: 2,5 đến 3,5 triệu người mỗi tháng.

Đây là một tạp chí mạng và là một công ty truyền thông. Salon ban đầu là một diễn đàn để thảo luận sách, nhưng các biên tập viên nhanh chóng nhận ra nó trở nên có tính báo chí hơn việc đó. Họ đã nhằm vào việc tạo ra một “báo lá cải thông minh”, không sợ hại khi duy trì một sự khắc khe với tin tức. Talbot tin rằng báo mạng đã tới lúc với cái chết của Công nương Diana và vụ xì căng đan Lewinsky. Nó chứng tỏ rằng với những sự kiện đó nó có thể trở nên linh lợi hơn và tán chuyện nhiều hơn, nó có thể tự cập nhật thông tin liên tục và chủ yếu là để người đọc tham gia. Diễn đàn Table Talk (Nói chuyện quanh bàn) của Salon đã tạo ra một quan hệ mới giữa hãng tin và người sử dụng của nó, cho phép người dùng tham gia vào câu chuyện.

Đối với tất cả những thành công báo chí của mình, Salon luôn phải đấu tranh về tài chính. Có vài lần site gần như phá sản, có lần Talbot phải sa thải vợ, người điều hành trang phụ nữ. Một hệ thống thuê bao đã cứu anh, cùng với quảng cáo trực tuyến. Hiện nay Salon phải đối mặt với những cuộc chiến hàng ngày để tồn tại.

* craigslist.org

Được Craig Newmark thành lập 1995 tại Mỹ.
Số người sử dụng: 4 tỉ lượt xem trang mỗi tháng
Đây là một mạng lưới tập trung về các cộng đồng thành thị trực tuyến, với những điểm nổi bật về quảng cáo được phân hạng miễn phí và diễn đàn.

Craigslist là một trong những website có vẻ đơn giản nhất trên internet. Nó cũng là một trong những site mạnh nhất. Nó, khá đơn giản, là một bảng thông báo miễn phí, nhưng tính phổ biến đáng ngạc nhiên của nó đã làm nó rất mạnh. Muốn thuê một căn hộ ? Bán một chiếc xe ? Tìm một việc làm ? Gặp ai đó để cùng qua đêm ? Craiglist sẽ trả lời câu hỏi, miễn phí. Nó đã cách mạng hóa sinh hoạt thành thị ở Mỹ. Gần như tất cả nội dung của Craigslist là miễn phí, nên nó ít khi kiểm duyệt quảng cáo và những người xem của nó ở con số hàng triệu, nó hữu ích hơn gửi một quảng cáo lên báo địa phương của bạn rất nhiều. Như vậy nó tạo sự xuống dốc cho quảng cáo báo chí.

Craig Newmark là một hacker tầm chuyên gia với tâm tính hippy. Website bắt đầu bằng một email đơn giản anh sẽ gửi những sự kiện khác nhau theo danh sách đang xảy ra ở San Francisco. Từ những cái bắt đầu khiêm tốn như vậy, Craigslist đã phát triển thành một thương vụ nhiều triệu đô la. Nhưng Newmark từ chối bán công ty của anh hay tính tiền cho mỗi quảng cáo.

Việc gì bạn phải ngại ngần ? Craigslist đi khắp thế giới – và đang đến quê nhà bạn ngay.

* google.com

Được thành lập bởi Larry Page và Sergey Brin năm 1998, tại Mỹ
Số người dùng: 1 tỉ yêu cầu tìm kiếm mỗi ngày. Đây là một động cơ tìm kiếm (search engine) và là một tập đoàn truyền thông.

Tên của nó đã được xem là một động từ trong từ điển tiếng Anh Oxford. Nó ra lệnh cho động cơ tìm kiếm lớn nhất trên internet. Nó là công ty lớn mạnh nhanh nhất trong lịch sử và mỗi nhà sáng lập của nó đáng giá gần 13 tỉ USD mỗi người.

Phương pháp tìm kiếm theo Larry Page và Sergey Brin là cái đem lại thành công cho google. Hơn là xếp loại các kết quả tùy theo số lần từ cần tìm xuất hiện trên một trang, hệ thống của họ đo số lần mà một website được tham khảo bởi những site khác. Một nhân tố quan trọng khác là thiết kế hướng cơ bản của nó, làm cho nó nhanh hơn và dễ truy cập hơn so với những website cạnh tranh khác.

Từ cơ sở như vậy, một đế chế khổng lồ đã xuất hiện và phân nhánh thành email (với Gmail), tin tức (Google News), so sánh giá cả (Froogle), khoa nghiên cứu bản đồ (Google Maps), điện thoại (Google Talk), và gây ấn tượng nhất, Google Earth, một quả địa cầu thực chi tiết đến mức không ngờ. Google thiết kế chính nó một tổ chức có tính hippy, dễ dàng nhưng khẩu hiệu nền móng của nó, “Đừng trở thành xấu xa”, đang được test.

* yahoo.com

Được David Filo và Jerry Yang thành lập năm 1994 tại Mỹ.
Số người sử dụng: 400 triệu. Đây là cổng internet và là tập đoàn truyền thông.

Nó nhận trung bình 3,4 tỉ truy cập trang mỗi ngày, là website được truy cập nhiều nhất trên internet, nhưng trong những năm gần đây Yahoo! đã bị lu mờ bởi Google. Cả hai công ty đã xuất phát từ một cái rất nhỏ bởi những người tốt nghiệp ĐH Stanford, nhưng rất nhanh sau đó cái cổng mà Jerry Yang và David Filo đã bắt đầu như một thú vui đã trở thành một động cơ tìm kiếm phổ biến nhất trên web. Yahoo phân nhánh thành email, tin nhắn, tin tức, trò chơi, mua sắm trực tuyến, và một mảng những dịch vụ khác.

* easyjet.com

Được Stelios ở Haji-loannou thành lập 1995 tại Anh.
Số người dùng: 30 triệu khách năm qua. Đây là công ty hàng không giá rẻ.

Năm 1995, mượn 30 triệu bảng từ bố anh, một trùm tư bản tàu thuyền, anh bán các chuyến bay tới Scotland 29 bảng mỗi đường. Easyjest là hãng hàng không rẻ tiền Anh đầu tiên, và, theo một một cách thấy trước, là hãng đầu tiên bắt đầu nhận đặt trước qua internet, mặc dù, như Stelios thừa nhận, anh đã không thắng lợi ngay.

“Chúng tôi bắt đầu một cách rất tối tăm như website 1145678.com. Và tôi nói:” Điều này không bao giờ làm đầy khách. Cái này chỉ cho trẻ em”. Sau đó vào khoảng 1997, chúng tôi mua tên miền easyjet.com 1000 bảng và tính trước một website đúng. Lúc đó chúng tôi cũng sơn số điện thoại cỡ lớn trên thân máy bay. Và chúng tôi đặt số điện thoại khác trên website. Tuần này qua tuần khác, tôi quan sát các con số được biết đến nhiều như thế nào và điều đó tạo cho tôi niềm tin trong việc tháng 4-1997 bắt đầu một site đặt vé trước.

* aldaily.com

Đây là website đoạt giải ngang với giải Oscar trong lĩnh vực điện ảnh. Nói không ngoa rằng đây là website dành cho người học cao, thông tin đa dạng và phong phú từ các chuyên ngành như: văn chương, triết học, thẩm mỹ đến các bản tin tức, các trang thông tin cá nhân (weblog), chuyên mục, bình luận... Với thiết kế đơn giản và thanh thoát, bạn đọc không khó khăn để tìm kiếm thông tin mình cần

Nguyễn Ngọc Hiếu
Theo The Observer Review